For English, see below.

Specjalne wydanie „Nauki w pigułce”! Zapraszają Instytut Psychologii UJ, Cafe Nauka UJ oraz Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ.

Gość specjalny: Norman Ohler, autor książki „Trzecia Rzesza na haju. Narkotyki w hitlerowskich Niemczech”.

Link do wydarzenia na FB i do transmisji online. 

O wykładzie:

Naziści przedstawiali się jako wojownicy przeciwko moralnej degeneracji. Trzecia Rzesza była jednak przesiąknięta substancjami psychoaktywnymi: kokainą, heroiną, morfiną, a przede wszystkim metaamfetaminą. Tej ostatniej jej wszyscy – od robotników fabryk po gospodynie domowe. Była kluczowa dla wytrzymałości żołnierzy, co częściowo wyjaśnia zwycięstwo Niemiec w wczesnej fazie II wojny światowej. Na najwyższych szczeblach kierownictwa Rzeszy nadużywanie substancji na wielką skalę osłabiało i utrudniało podejmowanie decyzji. Gdy wojna obróciła się przeciwko Niemcom, Hitler i jego świta ukojenia szukali potencjalnie śmiertelnych koktajlach używek podawanych przez lekarza dr Morella.

Wprowadzenie: prof. Łukasz Kamieński

Prowadzenie: dr Samuel Nowak

Berlińskie zakłady chemiczne produkujące na masową skalę metamfetaminę, której jakości nie powstydziłby się sam Walter White z serialu „Breaking Bad”, heroina sprzedawana w aptekach jako lek przeciwbólowy, oddziały straceńców na kokainowych gumach do żucia czy przesłuchiwania więźniów za pomocą meskaliny – to tylko kilka wstrząsających realiów hitlerowskich Niemiec.

Kiedy Niemcy w 1940 roku napadły na Francję, żołnierze Wehrmachtu byli pod wpływem 35 milionów dawek pervitinu. Preparat ten, którego składnikiem czynnym jest metamfetamina, zwana dzisiaj crystal meth, w zasadzie umożliwił wojnę błyskawiczną i stał się w nazistowskim państwie prawdziwym ludowym narkotykiem. Narkotyki zażywali również najwyżsi dowódcy Trzeciej Rzeszy. Göringa z powodu jego zamiłowania do morfiny przezywano „Möring”, a rzekomo będący abstynentem Hitler codziennie potrzebował zastrzyków opioidu silniejszego od heroiny.

„Trzecia Rzesza na haju” to jedna z najbardziej kontrowersyjnych książek o hitlerowskich Niemczech w ostatnich latach. Ta pierwsza obszerna analiza narkotykowej rzeczywistości Trzeciej Rzeszy, oparta na sprawdzonych danych, zmienia nasze postrzeganie całej epoki.

ENGLISH

„Drugs abuse in the Third Reich”, talk by Norman Ohler, a New York Times bestselling author, novelist and screenwriter, best known for his book Blitzed: „Drugs in Nazi Germany”, which has been published in over 30 languages.

The event language is English. A Q&A session will follow the talk. 

About the talk:

The Nazis presented themselves as warriors against moral degeneracy. Yet, the entire Third Reich was permeated with drugs: cocaine, heroin, morphine and, most of all, methamphetamines, or crystal meth, used by everyone from factory workers to housewives, and crucial to troops’ resilience – even partly explaining German victory in the early phase of WWII. The promiscuous use of drugs at the very highest levels also impaired and confused decision-making, with Hitler and his entourage taking refuge in potentially lethal cocktails of stimulants administered by the physician Dr Morell as the war turned against Germany. 

Introduction: prof. Łukasz Kamieński

Q&A moderation: dr Samuel Nowak

Produced by: Institute of Psychology at the Jagiellonian University, Institute of American Studies and Polish Diaspora at the Jagiellonian University and Cafe Nauka UJ.

The event will be streamed on YouTube and Facebook.

Środa, 18 stycznia 2023, g. 18.30, Hevre +1

Zobacz wydarzenie na Facebooku.

O spotkaniu:

Nauka i praktyka kliniczna dostarczają niezbitych dowodów, że leki przeciwdepresyjne działają. Wiemy, że mogą wywoływać efekty pożądane, jak i niepożądane. Ale czy te pierwsze różnią się od efektu placebo? Przyjrzymy się zarówno jakości wyników opublikowanych badań naukowych, na których często opieramy nasze konkluzje, jak i różnicy między istotnością statystyczną a istotnością kliniczną. Zastanowimy się, komu i w czym antydepresanty pomagają – czy stanowią ratunek dla zdrowia pacjentów, dla pracy psychiatrów, czy raczej dla inwestorów w branżę farmaceutyczną? Liczymy, że zderzenie kilku perspektyw pozwoli nakreślić możliwie wyraźny obraz skuteczności leków przeciwdepresyjnych. Zapraszamy do przybycia i debaty.  

Goście: prof. Przemysław Bąbel, dr hab. n. med. Jarosław Woroń, dr hab. n. med. Maciej Pilecki, dr Radosław Stupak

Spotkania prowadzą: Justyna Hobot, neurobiolog i kognitywista oraz Samuel Nowak, specjalizujący się w studiach kulturowych.

Strona wydarzenia na FB. Zapraszamy do Hevre przy ul. B. Meiselsa 18.

Środa, 22 marca 2023, g. 18.30, Hevre +1

Wydarzenie na Facebooku.

Spotkaniu towarzyszyć będzie happening Cebula płacze – będzie to okazja, aby zrobić sobie ładny i smutny portret.

Porozmawiamy o wyjątkowo popularnej, łatwo dostępnej i lubianej substancji psychoaktywnej – o alkoholu.
 
Dlaczego alkohol nie jest postrzegany jako narkotyk i czy powinien? 
Czy alkohol w małych dawkach może być nieszkodliwy lub działać prozdrowotnie? 
Jak zmieniała się nasza wiedza o biologicznym działaniu alkoholu na przestrzeni lat?
Czy biologiczne skutki spożycia alkoholu są odwracalne? 
Jak systemowo pomagać uzależnionym od alkoholu? Terapia, abstynencja czy redukcja szkód?
 
W rozmowie udział wezmą:

prof. Katarzyna Radwańska jest neurobiologiem pracującym w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, w Warszawie. Pracownia Molekularnych Podstaw Zachowania, którą kieruje, zajmuje się badaniami nad molekularnym podłożem pamięci – zarówno tej fizjologicznej jak i patologicznej wywołanej przez nadużywanie alkoholu. Prof. Radwańska poszukuje procesów molekularnych i komórkowych, które są upośledzone w mózgach osobników pijących alkohol i stosuje najnowsze metody biologii molekularnej by odwrócić te zmiany chociaż w modelach zwierzęcych. 

dr hab. n. med. Justyna Klingemann, socjolog zdrowia i medycyny, pracownica Zakładu Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami od 2001 roku. W swojej pracy naukowej zajmuje się zagadnieniami z zakresu socjologii zaburzeń psychicznych, w tym uzależnień: organizacją, dostępnością i efektywnością systemów leczenia oraz psychospołecznymi warunkami pracy w lecznictwie, społecznymi czynnikami wspomagającymi proces zdrowienia, zagadnieniami etycznymi związanymi z przebiegiem leczenia, wykorzystaniem nowych technologii w zdrowiu, przeciwdziałaniem stygmatyzacji. Specjalizuje się w metodologii jakościowej.

Członek Zespołu do spraw opracowania reformy systemu leczenia uzależnień, powołanego Zarządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2021 roku (2021-2023). Prezydent-Elekt Towarzystwa Naukowego The Kettil Bruun Society for Social and Epidemiological Research on Alcohol (2021-2023). Członek Zespołu ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom Behawioralnym KCPU. Członek Zespołu Doradców Dyrektora PARPA ds. lecznictwa odwykowego (2014-2021).

Spotkania prowadzą: Justyna Hobot, neurobiolożka i filozofka umysłu oraz Samuel Nowak, specjalizujący się w studiach kulturowych.

czwartek, 25 maja 2023, g. 18.30, Hevre +1

Zobacz wydarzenie na Facebooku.

Majowe spotkanie poświęcimy opioidom – społecznym i zdrowotnym skutkom spożycia oraz kryzysowi opioidowemu w USA.

Opioidy, czyli m.in. oksykodon i morfina to szczególna grupa substancji psychoaktywnych, które bardzo szybko uzależniają na poziomie biologicznym. W medycynie na całym świecie stosowane są jako bardzo skuteczne leki przeciwbólowe. Stosowane rekreacyjnie uzależniają już w ciągu kilku-kilkunastu tygodni. Odstawienie opioidów możliwe jest tylko przy kontrolowanym przez lekarzy zastosowaniu innych substancji jak np. metadon lub naltrekson. 

Podczas debaty porozmawiamy o różnych aspektach związanych z opioidami, w tym o ich skuteczności, ryzyku uzależnienia, alternatywnych metodach łagodzenia bólu oraz o tym, jak zapobiegać uzależnieniu. Przyjrzymy się też epidemii opioidowej w USA, do której doprowadziły działania koncernu farmaceutycznego Purdue Pharma.

W rozmowie udział wezmą: 

dr hab. n. med. Aleksandra Ciałkowska-Rysz, prof. UM, która kieruje Kliniką Medycyny Paliatywnej przy Uniwersytecie Medycznym w Łodzi oraz Stowarzyszeniem Hospicjum Łódzkie.

Dawid Krawczyk, Krytyka Polityczna

Spotkania prowadzą: Justyna Hobot, neurobiolożka i filozofka umysłu oraz Samuel Nowak, specjalizujący się w studiach kulturowych.

Poniedziałek, 19 czerwca g. 18.30, Hevre +1

Zobacz wydarzenie na Facebooku.

Omówimy zagadnienia takie jak m.in.: pojęcie psychozy i jego społeczny charakter (w tym jego normatywność); etyka związana z stosowaniem leków przeciwpsychotycznych; problematyka związana z głębokim wpływem leków na podmiotowość osoby leczonej.

Goście:

dr n. med. Łukasz Cichocki, psychiatra,  psychoterapeuta, nauczyciel akademicki z dwudziestoletnim doświadczeniem, autor wielu prac naukowych, popularyzator wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego. Główne zainteresowania badawcze: zdrowienie i jakość życia pacjentów z diagnozą schizofrenii, psychoprofilaktyka, organizacja psychiatrycznej opieki zdrowotnej, edukacja w medycynie.

lek. med. Dariusz Miękisz, psychiatra i filozof. Pracuje nad doktoratem badającym związek antydepresantów z moralnością w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych UJ.

Spotkania prowadzą: Justyna Hobot, neurobiolożka i kognitywistka oraz Samuel Nowak, specjalizujący się w studiach kulturowych.

Zapraszamy do Hevre przy ul. B. Meiselsa 18.

Czym są pobudzające substancje psychoaktywne, potocznie zwane stymulantami?

Jak na pracę mózgu wpływa kofeina, jak pseudoefedryna, a jak metylofenidat?

Jaka jest ich historia stosowania medycznego, rekreacyjnego i kryminalizacji? 

Jakie niebezpieczeństwa wiążą się z ich stosowaniem? Czy istnieją bezpieczne stymulanty?

Zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu “Nauka w pigułce”. Tym razem porozmawiamy o stymulantach, czyli substancjach działających pobudzająco na układ nerwowy, nie tylko takich jak kofeina i nikotyna. W rozmowie udział wezmą:

prof. Krystyna Gołembiewska z Instytutu Farmakologii PAN. Bada wpływ nowych substancji psychoaktywnych (NSP), w Polsce potocznie nazywanych dopalaczami, na ośrodkowy układ nerwowy i ich potencjalne działanie neurotoksyczne. 

prof. Łukasz Kamieński z Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ. Zajmuje się historią stosowania substancji psychoaktywnych na potrzeby wojskowości, biotechnologią i etyką wojny. Autor książki “ Farmakologizacja wojny. Historia narkotyków na polu bitwy”.

Prowadzenie: Justyna Hobot, Samuel Nowak

Wstęp wolny.

Czym są pobudzające substancje psychoaktywne, potocznie zwane stymulantami?

Jak na pracę mózgu wpływa kofeina, jak pseudoefedryna, a jak metylofenidat?

Jaka jest ich historia stosowania medycznego, rekreacyjnego i kryminalizacji? 

Jakie niebezpieczeństwa wiążą się z ich stosowaniem? Czy istnieją bezpieczne stymulanty?

Zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu “Nauka w pigułce”. Tym razem porozmawiamy o stymulantach, czyli substancjach działających pobudzająco na układ nerwowy, nie tylko takich jak kofeina i nikotyna. W rozmowie udział wezmą:

prof. Krystyna Gołembiowska z Instytutu Farmakologii PAN. Bada wpływ nowych substancji psychoaktywnych (NSP), w Polsce potocznie nazywanych dopalaczami, na ośrodkowy układ nerwowy i ich potencjalne działanie neurotoksyczne. 

prof. Łukasz Kamieński z Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ. Zajmuje się historią stosowania substancji psychoaktywnych na potrzeby wojskowości, biotechnologią i etyką wojny. Autor książki “ Farmakologizacja wojny. Historia narkotyków na polu bitwy”.

Prowadzenie: Justyna Hobot, dr Samuel Nowak

Wstęp wolny.

Zapraszamy na kolejne spotkanie z cyklu “Nauka w pigułce”.
Tym razem porozmawiamy o nootropach, czyli substancjach uznawanych za prokognitywne, takich jak np.: piracetam, modafinil czy żeń-szeń.

Czym są substancje prokognitywne, potocznie zwane nootropami?

Czy rzeczywiście mogą zwiększać naszą koncentrację, motywację i zdolność zapamiętywania?

Czy mogą wpływać na sen, wydłużyć jawę, a może i życie?

Jak trwałe są ich efekty?

Jakie mogą być skutki uboczne ich stosowania?

Wreszcie, czy dzięki nootropom każdy/każda z nas może zostać intelektualnym supermanem/manką? 

Goście:

dr Paweł Boguszewski, neurobiolog, adiunkt w Centrum Neurobiologii w Instytucie Biologii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk oraz kierownik Pracowni Biologicznych Podstaw Zachowania w Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Prowadzenie:
Justyna Hobot, Instytut Psychologii UJ
Samuel Nowak, Instytut Psychologii UJ

Start cyklu Nauka w pigułce łączymy z nowym sezonem Science First – poznaj praktyczny wymiar nauki. Kolejne spotkania SF i Nauki w pigułce będą odbywały się osobno.

Rozpoczynamy dysksują wokół książki „Czy psychodeliki uratują świat?” Macieja Lorenca wydanej nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej. 

Po niemal pięciu dekadach wojny z narkotykami ugruntowane przekonanie o szkodliwości wszelkich substancji psychoaktywnych zaczyna rozpadać się pod naporem kolejnych dowodów naukowych. Badania pokazują, że psychodeliki mogą pomagać w leczeniu depresji, stresu pourazowego, uzależnień i lęku związanego z chorobami terminalnymi, ale również poprawiać jakość życia u osób, które nie mają żadnych dolegliwości. Doświadczenia mistyczne wywołane za pomocą tych substancji sprawiają, że z większym zrozumieniem podchodzimy do własnej osoby, innych ludzi i ekologii naszej planety. W odpowiednich warunkach prawie każdy może przeżyć tego rodzaju stany. 

Goście:

Maciej Lorenc, socjolog, tłumacz, współpracownik Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej i Społecznej Inicjatywy Narkopolityki, współtwórca magazynu Trans/Wizje (2011-2015).

Maciej Lorenc, socjolog, tłumacz, współpracownik Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej i Społecznej Inicjatywy Narkopolityki, współtwórca magazynu Trans/Wizje (2011-2015).

Małgorzata Pawłowska, psycholog, psychoterapeutka, specjalistka terapii uzależnień, pracuje w poradni Monar w Krakowie.

Prowadzenie:

Justyna Hobot, Instytut Psychologii UJ

Tomasz Pytko, ToMasz w Krakowie

Posłuchaj podcastu ze spotkania.